Stelaże podtynkowe do WC i nie tylko - wygoda i estetyka

 

Pół wieku historii...

 

... tak mniej więcej, bo, o ile pojawienie się spłuczek podtynkowych przypada na pierwszą połowę lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku, to pojawienie się stelaży podtynkowych to już początek lat osiemdziesiątych XX wieku. Czym są stelaże podtynkowe? To po prostu konstrukcje, które z jednej strony umożliwiają ukrycie części instalacji sanitarnej w ścianie, a z drugiej stanowią solidną podporę pozwalającą na montaż zabudowy ściennej i mocowanie urządzeń sanitarnych. Wprowadzenie stelaży podtynkowych stanowiło spory przełom w budownictwie, zarówno w sferze technologii, jak i wystroju wnętrz. Oczywiście nie stałoby się to, gdyby nie zasadnicze korzyści, jakie daje ich stosowanie - wygoda i estetyka, które dla użytkowników są przecież niezmiernie ważne, jeśli nie najważniesze. Przez te kilkadziesiąt lat stelaże podtynkowe technologicznie rozwijano, tworząc różne rodzaje konstrukcji o odmiennym przeznaczeniu.

 

    Początkowe rozwiązania umożliwiały tylko zabudowę spłuczki, ale dzięki temu pozwalały na ukrycie w ścianie instalacji wodnej i kanalizacyjnej. Wprowadzenie specjalnych ram nośnych do mocowania misek sedesowych oraz ścian instalacyjnych z lżejszych materiałów dostarczyło kolejne możliwości w zakresie aranżacji wnętrza łazienki. Najbardziej popularne są stelaże podtynkowe do spłuczek wiszących WC, ale oprócz tego mamy stelaże do pisuarów, bidetów, umywalek, uchwytów dla niepełnosprawnych, stelaże pozwalające na instalację ścianek działowych, konstrukcje przeznaczone do wmurowywania w ścianę, wolnostojące. Istotą rozwiązań opartych na stelażach podtynkowych jest estetyczne zagospodarowanie wnętrza bez utraty cennej powierzchni użytkowej. Co więcej, takie projekty pozwalają na wprowadzanie nowych, kreatywnych pomysłów wykorzystujących lekkie ściany powstające jako zabudowa stelaży, czego szczególnym przykładem są aranżacje oparte na wolnostojących stelażach montowanych tylko do podłogi, które możemy wykorzystywać nie tylko wtedy, gdy nie mamy do dyspozycji solidnej ściany, do której moglibyśmy stelaż przymocować, ale także wtedy, gdy zamarzy nam się stelaż obudowany dookoła. Dobudowywane ścianki tworzą też nowe przestrzenie do zagospodarowania jako szafki, schowki czy półki.

 

Miski sedesowe

 

    Zatrzymajmy się chwilę przy samych miskach sedesowych. Dwa podstawowe rodzaje misek sedesowych to miski stojące i wiszące. Wśród tych stojących mamy kompakty oraz miski do dolno- i górnopłuków. Zestawy kompaktowe składają się z miski sedesowej oraz mocowanej do niej spłuczki. Całość jest ceramiczna, stosunkowo zwarta, estetyczna i atrakcyjna cenowo. Wybór modeli  jest bardzo szeroki.  Druga grupa to sedesy przeznaczone do współpracy z górno- lub dolnopłukami, mocowanymi do ściany osobno, połączynymi z muszlą rurą doprowadzającą wodę. Spłuczki najczęściej wykonane są z tworzywa. Osobny montaż zbiornika pozwala na maksymalne zbliżenie muszli sedesowej do ściany i dopasowania wysokości powieszenia spłuczki. Są to jednocześnie najtańsze rozwiązania. Bardzo rzadko spotykane są już konstrukcje z górnopłukami, choć mają one swój urok retro, czasem wręcz występując właśnie w takiej szczególnie dopracowanej dizajnersko formie.

 

    Wśród muszli sedesowych rozróżniamy dwa zasadnicze rodzaje odpływów: warszawski i poznański. Odpływ warszawski (ang. S Trap, The floor trap) skierowany jest pionowo w dół, czyli ma zastosowanie tam, gdzie odpływ kanalizacyjny jest umiejscowiony w podłodze. Odpływ poznański (P Trap, The wall trap) - poziomy - przeznczony jest do instalacji kanalizacyjnych z króćcem umieszczonym w ścianie. Jeśli z jakiegoś powodu zależy nam na zastosowaniu miski z odpływem typu poznańskiego, ale kanalizację mamy w podłodze, trzeba zastosować kolano. Straci na tym i estetyka, i wygoda w utrzymywaniu czystości. Jest jeszcze rozwiązanie uniwersalne, pośrednie pozwalające na podłączenie muszli do odpływu kanalizacji znajdującego w ścianie lub w podłodze. Przypomina ono wersję poznańską, w której odpływ jest obudowany ceramiką. No i jak to często bywa to rozwiązanie bywa wybierane ze względu na swoją elastyczność, która w tym przypadku wygrywa z estetyką.

Stelaże podtynkowe do WC

 

    Ich zadaniem jest... wiadomo co. To znaczy... więcej, niż nam się wydaje. Jak wspomnieliśmy - przede wszystkim stanowią konstrukcję, na której mocujemy miskę sedesową. Należałoby dodać: wiszącą miskę sedesową, ale niekoniecznie. Stelaże mogą mieć również zastosowanie przy miskach sedesowych stojących. Większość dużych producentów ma w swej ofercie takie rozwiązania. Najczęściej są to prostsze konstrukcje pozbawione stalowej ramy mającej utrzymaywać miskę sedesową. Skoro stoi ona na podłodze i do niej jest przykręcona, w ścianie musimy schować tylko spłuczkę z rurą doprowadzającą wodę do sedesu. Choć oczywiście są także całe ramy przystosowane do połączenia z miską sedesową stojącą. Ważne, aby przed decyzją o sposobie instalacji WC dokładnie przeanalizować, jakie mamy możliwości podłączenia do kanalizacji, jaki chcemy uzyskać efekt wizualny oraz jakie będzie przeznaczenie - być może w przypadku dzieci takie rozwiązanie okaże się najbardziej optymalne. Najlepiej skorzystać z fachowej porady sprzedawcy lub doświadczonego instalatora.

 

 

Dlaczego sedesy podwieszane?

 

    Wszak mają one swoich zwolenników i przeciwników, ale jakie cechy przemawiają za tym rozwiązaniem? Jak wspomnieliśmy wcześniej - nie dość, że rodzajów misek sedesowych jest kilka, to jeszcze samych stelaży podtynkowych jest ogromna rozmaitość. I już sam ten fakt świadczy o ich popularności, a więc - można powiedzieć i o zaletach. Oczywiście czasem problem decyzji, wyboru rozwiązuje się sam, gdy istniejąca instalacja kanalizacyjna uniemożliwia lub bardzo utrudnia podłączenie stelaża podtynkowego. Jeśli nie mamy pewności, że później odprowadzanie zanieczeszczeń będzie funkcjonowało bez problemu, lepiej nie ryzykować, bo to śmierdząca sprawa…

 

Jakież to zalety możemy bezsprzecznie przypisać zestawom podtynkowym i wiszącym miskom sedesowym?

    Na pierwszy plan wysuwa się estetyka i wygoda w utrzymywaniu czystości. Miska podwieszona nie zaburza wizualnie płaszczyzny podłogi, dzięki czemu uzyskujemy efekt przestronności, większej przestrzeni. Zwykle jest tak, gdy podłoga nie jest „zagracona”. Dużo łatwiej wytrzeć też taką podłogę, gdy brud nie zbiera się wokół stopy i odpływu sedesu. Nie ma tego miejsca łączenia z podłogą, konieczności dopasowywania terakoty, uszczelniania silikonem. To miejsca, które z biegiem czasu stają się trudne do dokładnego doczyszczenia.
    Z racji zabudowania spłuczki w ścianie również zyskujemy na estetyce i wygodzie w utrzymaniu czystości ściany. Ścianę z glazurą za i nad sedesem łatwiej wytrzeć, niż czyścić nierówności i zakamarki stojącego kompaktu czy spłuczki natynkowej.

Bardzo bogaty jest także asortyment misek oraz desek sedesowych. Jako element dekoracyjny możemy także traktować płytkę przycisków, którą co jakiś czas możemy bez problemu wymienić, a przede wszystkim dopasować do wystroju wnętrza.

    Ceny wyglądają bardzo różnie, ale generalnie są one na bardzo przyzwoitym poziomie i nie powinny stanowić bariery przy tak dużej konkurencji na rynku i rozmaitości modeli. Poza tym często kompakty bywają droższe od stelaży podtynkowych. Oczywiście w tym drugim przypadku dochodzi nam koszt montażu (jeśli skorzystamy z usług fachowca).

    Dzięki bogactwu asortymentu można dobrać zestaw do różnych warunków i potrzeb. Nawet wtedy, gdy mamy lżejsze ściany, np. gipsowe możemy zastosować modele wolnostojące, montowane tylko do podłogi. Jeśli komuś zależy na półce, lub przeznaczeniem jest użytkowanie przez małe dzieci dostępne są zestawy do zabudowy niskiej z przyciskiem montowanym od góry.

Zestawy podtynkowe pozwalają też oczekiwać nieco cichszej pracy – często są wyposażone w ciche zawory, wkładki wygłuszające, no a przede wszystkim są „za ścianą”. Cienką bo cienką, ale zawsze.

Wątpliwości...

... budzi często kwestia naprawy czy serwisowania takich zestawów i obawa przed ewentualnym „pruciem” ściany. Całą obsługę, serwisowanie i wymianę zaworów, ewentualne naprawy w spłuczce można wykonać poprzez otwór rewizyjny mieszczący się pod płytką przycisków. Ważniejsze w tym zakresie jest wybranie modelu stalaża (a tym samym producenta), do którego bez problemu dostaniemy wszelkie akcesoria w przypadku awarii.
Obawy o wytrzymałość konstrukcji podwieszanych sedesów są niepotrzebne. Konstrukcje stelaży zapewniają nośność do 400 kg. Ważne oczywiście, aby wybrać dobry stelaż i odpowiednio go zamontować i obudować.

Oczywiście zawsze pozostaje kwestia osobistych preferencji czy stylu, w jakim urządzamy łazienkę. To już trochę rzecz poza dyskusją, bo jak wiadomo o gustach się nie dyskutuje...

 

Stelaże podtynkowe od środka...

 

    Otóż stelaż podtynkowy do WC to nie sama rama i spłuczka. To całe wyposażenie w osprzęt wewnętrzny spłuczki umożliwiający napełnianie zbiornika wodą, jego opróżnianie i sterowanie za pośrednictwem płytki przycisków. W skład wyposażenia wchodzi zatem zawór napełniający i zawór spustowy, korpus dźwigni przycisków, zawór odcinający, wężyk. One odpowiadają za obieg wody i sprawne funkcjonowanie stelaża.

 

Zawór napełniający ma za zadanie otworzyć dopływ wody, gdy spłuczka jest opróżniona i zamknąć go, gdy zbiornik napełni się do odpowiedniego poziomu. Te same lub zbliżone konstrukcje stosowane są w spłuczkach podtynkowych, kompaktach czy dolnopłukach.
   Różni producenci zestawów podtynkowych mają swoje własne rozwiązania i modele zaworów napełniających, zatem warto przed ewentualną wymianą dokładnie zorientować się, jaki model będzie nam potrzebny, gdyż na przykład inny może być sposób mocowania, rozmiar i budowa zaworu, które uniemożliwią włożenie go do spłuczki przez otwór rewizyjny.

Zawory napełniające różnią się konstrukcją i jakością wykonania, co wpływa oczywiście na bezawaryjne działanie, wytrzymałość, oszczędność wody. Za otwieranie i zamykanie zaworu odpowiada specjalny pływak poruszający się wraz z lustrem wody, dlatego ważne jest, aby wybierać zestawy wyposażone w sprawdzone, dobre jakościowo zawory gwarantujące płynną pracę pływaka, konstrukcyjnie zabezpieczonego przed blokowaniem się o ścianki spłuczki. Dobrze by było mieć możliwość regulacji ustawienia poziomu napełnienia zbiornika, czyli regulacji wyjściowej pozycji pływaka. Ponadto warto wybierać takie modele, które mają system oszczędzania wody Water Stop, dzięki któremu napełnianie zbiornika następuje dopiero po zakończeniu cyklu spłukiwania, innymi słowy ograniczone jest wypływanie wody w czasie, gdy zawór spustowy jest jeszcze otwarty. Liczy się także głośność pracy zaworu podczas napełniania spłuczki, co wpływa na ogólny komfort użytkowania stelaża podtynkowego. Związane jest to także z odpowiednią konstrukcją i umocowaniem pływaka zapewniającymi pewne domykanie zaworu.

    Zawory są to konstrukcje tworzywowe, czasami wyposażone w mosiężne, chromowane przyłącza, ale nie mają one zasadniczego znaczenia dla sprawności i trwałości całego zaworu. Wymieniając zawór we własnym zakresie trzeba zwrócić uwagę (oprócz tego, aby pasował oczywiście do naszego modelu spłuczki) na średnicę przyłącza. Standardowo spotykamy średnicę 1/2 lub 3/8 cala. Na rynku znajdziemy także komplety uniwersalne wyposażone od razu w obie końcówki - dzięki temu - gdy w czasie zakupu nie jesteśmy pewni - będziemy zabezpieczeni na obie sytuacje.

   W trakcie użytkowania zaworu, w zależności od warunków, w jakich on pracuje - rodzaju wody, jej czystości, ciśnienia - może dochodzić do jego zanieczyszczenia, osadzania się kamienia lub innych osadów we wnętrzu i na uszczelce, a w konsekwencji do nieszczelności i niecałkowitego zamykania zaworu podczas napełniania spłuczki. Najczęściej wystarczy wtedy przepłukać zawór i uszczelki, ewentualnie przeczyścić igłą otwór w uszczelce zgodnie z instrukcją podawaną przez producenta. Na ograniczenie osadzania się kamienia wpływa także materiał, z którego wykonana jest membrana. Przed zanieczyszczeniami z sieci wodociągowej chroni także specjalne sitko zabezpieczające. Czynności eksploatacyjno-serwisowe możemy wykonać we własnym zakresie. Trzeba w tym celu dostać się do spłuczki i wyjąć zawór przez otwór rewizyjny. Informację o tym, jak to zrobić, znajdziemy najczęściej w instrukcji obsługi lub na stronach www producenta. Jak wygląda serwisowanie takiego zaworu możemy zobaczyć na przykładzie zestawu podtynkowego KK-POL >> Serwisowanie zaworów

   

Zawór spustowy to drugi istotny element zestawu odpowiadający za skuteczne spłukiwanie zanieczyszczeń w misce sedesowej. Pierwsze konstrukcje podtynkowe oferowały tylko jeden sposób spłukiwania (stała ilość zlatującej wody). Do tej pory możemy takie zestawy kupić. Obecnie mamy jednak najczęśniej dwa przyciski pozwalające standardowo wybrać spłukiwanie sześcioma lub trzema litrami wody. Te objętości także zmalały z biegiem czasu, co oczywiście jest bardzo pożądane w obliczu kurczących się na świecie zasobów dostępnej wody. Stało się to możliwe także dzięki nowym, lepiej zaprojektowanym miskom sedesowym.

    Zawór spustowy to element, od którego sprawnego działania zależy skuteczność spłukiwania. To bardzo zbliżone konstrukcje do tych stosowanych w kompaktach WC czy dolnopłukach, a zasadniczą różnicą jest sposób otwierania. W stelażach podtynkowych ściśle współpracują one poprzez konstrukcję dźwigni z płytką przycisków. Muszą to być więc elementy kompatybilne, najczęściej pochodzące od jednego producenta. Nowoczesne zawory spustowe dysponują możliwością ustawiania optymalnej ilości wypuszczanej wody. Dzięi temu możemy ograniczyć jej zużycie. Jeśli mamy zawór dwufuncyjny możemy w pewnym zakresie regulować ilość wypuszczanej wody poprzez przyciśnięcie małego przycisku (najczęście domyślnie są to 3 litry), jak i tej spuszczanej po przyciśnieciu dużego przycisku (wielkość domyślna to 6 litrów). Regulacji może też podlegać wysokość ustawienia ruru przelewowej. Operacje regulacyjne, jak i serwisowe dokonujemy, wyjmując zawór przez otwór rewizyjny, choć u różnych producentów spłuczek mogą to być dość odmienne sposby postępowania, więc nieodzowna jest w tym celu instrukcja obsługi lub jakiś wideoporadnik dostępny w Internecie. Ponieważ za szczelne zamknięcie spływu wody do miski sedesowej odpowiada uszczelka, jej zanieczyszczenie może powodować nieszczelności i wyciekanie wody. Przyczyny mogą być różne - zużycie materiału uszczelki, osadzenie kamienia lub innych zanieczyszczeń, pochodzących na przykład z resztek kostek odświeżających wrzucanych do spłuczki. Wtedy zawór trzeba wyjąć i oczyścić tak, jak widać na wspomninym już filmie instruktażowym.

 

Korpus dźwigni przycisków to element, dzięki któremy wciskanie przycisków wyzwala spuszczanie wody. Ważne jest, aby wybierać sprawdzone, dopracowane konstrukcje, które zapewnią sprawne, pewne działanie. Należy także pamiętać o tym, by stosować sie do zaleceń i instrukcji producenta podczas montażu i regulacji korpusu dżwigni, popychaczy, płytki technicznej i płytki z przyciskami. Niedpowiednie zamocowanie, niewłaściwe długości popychaczy mogą bowiem powodować problemy w czasie eksploatacji. W przypadku pozostawienia popychaczy nieprzyciętych lub nieprawidłowo przyciętych mogą one blokować mechanizm dźwigni, powodując przecieki. Za długie popychacze mogą zostać wsunięte w strzemiona ciągadeł i nie da się wcisnąć klawisza. Ciągadła, podniesione podczas wyzwalania spłukiwania, opadając mogą zawiesić się na za długim popychaczu. Warto zatem zwrócić szczególną uwagę na ten element zestawu podtynkowego.